De 10 geboden van de Fair Play

1. Speel sportief
2. Speel steeds om te winnen maar wees waardig in Uw verlies.
3. Volg de regels van het spel.
4. Respecteer: tegenstanders, ploegmaats, scheidsrechters, trainers en afgevaardigden, vrijwilligers en toeschouwers.
5. Eer de mensen die de goede naam van het voetbal verdedigen.
6. Promoot het voetbal.
7. Verwerp corruptie, racisme, drugs, geweld en andere gevaren voor de populariteit van onze sport.
8. Help anderen om aan deze verleidingen te weerstaan.
9. Stel de mensen die onze sport in diskrediet brengen aan de kaak.
10. Verbeter de wereld dank zij het voetbal.

Fair play betekent zowel spelen volgens de regels van de sport, als volgens de waarden en normen (ethos) van de sport. Eerlijk spelen betekent dat je het spel juist speelt (volgens de regels), en het goed speelt (volgens de waarden van de sport). Soms wordt het eerste ook formele fair play genoemd, en het tweede de informele fair play. Denk aan rugb, waar niemand zou aanvaarden dat een speler zich opzettelijk zou laten vallen. Of aan tennis, waar je de tegenstander niet afleidt terwijl die zich concentreert voor de opslag. Of voetbal, waar je stopt met spelen als een tegenstander zich heeft geblesseerd.

Juist spelen (formele fair play):

• Volgens de regels van de sport
  

Goed spelen (informele fair play)

• Volgens de waarden en normen van de sport, de ongeschreven regels, de ethos
• Doe je best, speel om te winnen
• Speel tegen tegenstanders van gelijk niveau
  
  

Er zijn goede redenen om het belang van fair play niet te onderschatten. Ten eerste maakt fair play de mens achter de sporter beter. Sport leert je waarden als respect, inzet, omgaan met winst en verlies. Ten tweede maakt het de sporter beter. Een jonge voetballer die met techniek of snelheid het verschil leert maken, brengt het waarschijnlijk verder dan de voetballer die het met duw- en trekwerk doet. En ten derde maakt het ook de sport beter. Wielrennen is mooier als de beste sprinters het tegen elkaar opnemen in een “propere sprint”, dan als ze elkaar de pas afsnijden. Het is leuker om naar voetbal te kijken als Eden Hazard met zijn dribbels het verschil maakt, dan als hij met overtredingen van het veld wordt getrapt.

CONCEPTEN VAN FAIR PLAY

Olympisme en ‘The spirit of sport’

Het Wereldanti-dopingagentschap (WADA) maakt het tot zijn missie om “te behouden wat intrinsiek waardevol is aan sport.” Die intrinsieke waarde noemt ze “de geest van sport.” Het is de essentie van Olympisme, het streven naar menselijke uitmuntendheid door de toegewijde perfectie van ieders natuurlijke talenten. De Wada-code omschrijft de “ware sport” met deze waarden:

• Ethiek, fair play en eerlijkheid
• Gezondheid
• Excellentie in prestaties
• Karakter en opvoeding
• Plezier en vreugde
• Teamwork
• Toewijding en doorzettingsvermogen
• Respect voor regels en wetten
• Respect voor zichzelf en andere deelnemers
• Moed
• Samenwerking en solidariteit
  
  

Breed begrip versus smal begrip

Als breed begrip slaat fair play op een manier van denken en bevat het fundamentele waarden die centraal staan binnen sport en die kunnen vertaald worden naar de bredere samenleving. Hieronder vallen waarden en thema’s als vals spelen, sportiviteit, respect, doping, geweld, grensoverschrijdend gedrag, gelijke kansen, integriteit, solidariteit etc.

Fair play kunnen we echter ook als smal begrip definiëren, waarbij het duidelijk afgebakend wordt van het thema sportiviteit en respect. Fair play slaat dan op het gedrag dat gesteld wordt tijdens wedstrijden door de direct betrokkenen, terwijl het thema sportiviteit en respect slaat op het gedrag buiten wedstrijden en gedrag tijdens wedstrijden van mensen die er indirect aan deelnemen.

FAIR PLAY BEVORDEREN ALS TRAINER

Hieronder enkele tips over hoe je als trainer fair play kan stimuleren:

• Leer sporters, ouders en supporters de spelregels
• Leer hen ook de etiquette van de sport. bv: tennis: zwijgen bij opslag, applaus voor knappe punten tegenspeler.
• Pas de spelregels ook consequent toe op training en in oefenwedstrijden
• Leid je sporters ook tactisch ethisch op. Leer je jongeren niet dat ze aan het truitje moeten trekken of hard tackelen als ze tegenover een sterkere tegenstander staan.
• Geef de kapitein verantwoordelijkheid over fair play van haar ploeg, en laat verschillende spelers afwisselend kapitein zijn
• Stimuleer ze altijd om zich in te zetten
• Respecteer zelf de scheidsrechter: niet discussiëren, niet opwinden, bedanken na afloop
• Bespreek vooraf mogelijke moeilijke situaties met je spelers en hoe je wil dat ze reageren